Serdecznie witamy na stronie internetowej Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Witkowie

Historia Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Witkowie zał.1742r.

W dniu 1.04.1935r. do Rejestru Stowarzyszeń i Związków pod pozycją 442 na mocy Zarządu z dnia 26.03.1934 r. Nr BPV 1a/261/34 zarejestrowano stowarzyszenie zwykłe, reprezentowane przez Kazimierza Deskowskiego - Prezesa i Waleriana Wandela - sekretarza, którego terenem działania jest miasto Witkowo. Nazwa stowarzyszenia: Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Witkowie zał. 1742 r. Celem stowarzyszenia jest: pielęgnowanie wśród członków świadomości i poczucia obowiązków państwowych i obywatelskich, szerzenie ducha państwowego i obywatelskiego, podtrzymywanie wiekowej tradycji Kurkowych Bractw Strzeleckich. Natomiast środki działania Bractwa to: udzielanie wzajemnej życzliwej pomocy i utrzymania życia towarzyskiego, organizowanie zawodów strzeleckich z udostępnieniem strzelnicy pokrewnym towarzystwom i organizacjom wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego za odpowiednim wynagrodzeniem. Jest to kolejna trzecia rejestracja Bractwa na przestrzeni swojego istnienia związana ze zmianą przepisów o stowarzyszeniach i zmianą Statutu. Była to ostatnia tak poważna zmiana przed wybuchem II wojny światowej.

W roku 1936 Prezesem Bractwa zostaje wybrany Stanisław Gaworzewski, dyrektor Banku Spółdzielczego, pełnił również funkcję honorowego Burmistrz Witkowa, a w skład Zarządu weszli:

  • Wiceprezes Aleksander Knast,
  • Sekretarz Maksymilian Wisiorek,
  • Skarbnik Leon Danecki,
  • Strzelmistrz Jan Strużyna,
  • Gospodarz Jerzy Grzechowiak,
  • Radny Aleksander Ogórkiewicz,
  • Radny Stanisław Dziatkiewicz,
  • Z-ca sekretarza Józef Roesler,
  • Komendant Leon Domański,
  • Z-ca sekretarza Franciszek Zawada.

Pogarszająca się sytuacja polityczna oraz liczne wystąpienia antypolskie na terenie Gdańska było powodem zwołania ostatniego - V Kongresu Zjednoczenia, zorganizowany został on w dniach od 15 do 20 sierpnia 1936 roku w Gdyni, miał zbliżyć mieszkańców innych regionów kraju do Bałtyku i eksponować jego znaczenie dla Polski. Delegaci mogli osobiście zapoznać się z niedawno zbudowanym miastem i portem, będącymi symbolami otwarcia się Polski na świat. Kongres wypadł bardzo okazale, pomimo znacznej odległości i niedogodności podróży zgromadził 856 uczestników i 63 sztandary reprezentowały 86 Bractwa. W Kongresie Zjednoczeniowym brała 10 osobowa delegacja z Witkowa, prawdopodobnie na czele delegacji stał Prezes Bractwa Stanisław Gaworzewski. W składzie delegacji jak wynika z dokumentów nie było pocztu sztandarowego ze sztandarem.

W dniu 07.03.1937 roku jak wynika z posiadanych fotokopii dokumentów na Walnym zebraniu bractwa wybrano władze Bractwa w ilości 12 członków Zarządu bractwa.
(Statut Bractwa przewidywał 10 członków ):

Prezes: Stanisław Gaworzewski - dyrektor banku

Vice-prezes: Aleksander Knast - mistrz piekarski

Sekretarz: Maksymilian Wisiorek - kierownik szkoły

Zastępca Sekretarza: Józef Roesler -restaurator

Skarbnik: Leon Danecki - mistrz siodlarski

Gospodarz: Jerzy Grzechowiak - mistrz blacharski

Strzelmistrz: Jan Strużyna - mistrz elektrotechnik

Chorąży: Aleksander Ogórkiewicz - mistrz rzeźnicki

Podchorąży:

  • Wacław Knast - mistrz piekarski,
  • Józef Roesler - restaurator

Radny:

  • Aleksander Ogórkiewicz,
  • Stanisław Dziatkiewicz - mistrz kowalski

Komisja Rewizyjna:

  • Wacław Konieczyński - dentysta,
  • Józef Roesler - restaurator,
  • Stanisław Dziatkiewicz.

Sąd Honorowy:

  • Bronisław Kazimierczak - proboszcz,
  • Józef Połczyński - kupiec,
  • Aleksander Knast,
  • Aleksander Ogórkiewicz,
  • Wacław Konieczyński.

Zastępcy sądu:

  • Wacław Kanast,
  • Zygmunt Tomczak - rolnik.

Delegat:

  • Stanisław Gaworzewski,
  • Aleksander Knast.

Urząd wojewódzki w dniu 25.03.1937r. jak wynika z posiadanych fotokopii dokumentów, nakazał zmniejszyć liczbę członków Zarządu do 10 zgodnie z wymogami Statutu. Zarząd Bractwa Kurkowego na swoim posiedzeniu w dniu 19.04.1937 dokonał zmian, wykreślając ze składu Zarządu dwa stanowiska podchorążych. Poinformował o tym w osobnym piśmie Starostwo powiatowe w Gnieźnie w dniu 29.04.1937r. Ogólna liczba członków w tym okresie wynosiła 30 braci, a przynależność do Kurkowego Bractwa Strzeleckiego była ogromnym wyróżnieniem.

Ostatnim dokumentem, który został wysłany do władz państwowych II RP przed wybuchem wojny był dokument, którego fotokopia znajduje się w posiadaniu Bractwa, jest on skierowany w dniu 21.02.1939 r. do Wydziału spraw politycznych Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, i z niego wiadomo, że Bractwo liczyło 23 członków w tym 10 członków zarządu, a siedzibą Bractwa był lokal Stanisława Bielawskiego, Witkowo, Rynek.
Pismo podpisał starosta powiatowy Kasprzak.

Wybuch II wojny światowej położył kres działalności bractw strzeleckich. Władze okupacyjne skonfiskowały broń, zajęły strzelnice i inne obiekty. Wielu członków organizacji straciło życie. Część mienia bractw została zniszczona, część uległa rozproszeniu. Losy wojenne członków Kurkowego Bractwa Strzeleckiego były różne i nie do końca jeszcze zbadane, część zmobilizowana w 1939 roku brała udział w kampanii wrześniowej, inni tak jak na przykład Wacław Knast, Stanisław Knast, Jan Strużyna wraz z rodzinami jak wielu innych mieszkańców Witkowa, zostali wysiedleni do Generalnej Guberni lub Niemiec. Wielu z nich do Witkowa wróciło dopiero po wojnie lub osiedlili się w innych rejonach Polski. Prezes Bractwa Stanisław Gaworzewski za swoją polityczną i społeczną działalność został w 1939 roku aresztowany przez Niemców i wraz z synami przewieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Następnie przewieziony do obozu Mauthausen - Gusen, gdzie w 1940r. zostaje zamordowany wraz z synem. Szczególnym represjom ze strony okupanta byli poddawani weterani Powstania Wielkopolskiego.

Po wyzwoleniu Witkowa w styczniu 1945r. miasto powoli wracało do życia, powracali mieszkańcy wywiezieni do Generalnej Guberni i z przymusowych robót z Niemiec. Wielu z nich utraciło swój majątek i to zarówno w związku z działaniami wojennymi, czy też później w wyniku działań podejmowanych przez nową władzę komunistyczną. Znaleźli się oni w całkiem nowej rzeczywistości. Władze te uznały, że organizacje przedwojenne są zagrożeniem dla "demokratycznego" ustroju państwa, gdyż były one o charakterze chrześcijańskim i narodowym, a ich członków uznano za obcych klasowo. Poważnym utrudnieniem dla Bractwa w Witkowie był fakt wprowadzenia w 1945r. przepisu zabraniającego posiadania broni palnej i zobowiązywały posiadaczy broni do jej niezwłocznego przekazania odpowiednim organom. Jak wynika z ustnych przekazów naocznego świadka tamtych wydarzeń Kazimierza Knasta, syna jednego z ostatnich Królów Kurkowych Stanisława Knasta. Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Witkowie po wojnie nie wznowiło swojej działalności, ówczesna sytuacja polityczna oraz narastający terror stalinowski, budzący strach i powodujący różnego rodzaju represje wręcz nie sprzyjał takiej aktywności.

W 1951 roku na podstawie Rozporządzenia nastąpiło formalne rozwiązanie Kurkowych Bractw Strzeleckich w Polsce. Majątek będący w posiadaniu poszczególnych Bractw zastał przejęty na rzecz Skarbu Państwa i w wielu przypadkach przekazano go w użytkowanie Lidze Przyjaciół Żołnierza, przekształconą w późniejszych czasach na Ligę Obrony Kraju. Na mocy Postanowienia Sądu w Słupcy Wydział Ksiąg Wieczystych z dnia 6 stycznia1995r. nieruchomości zapisane w księdze wieczystej na Kurkowe Bractwo Strzeleckiego w Witkowie zał. w 1742r. w postaci nieruchomości położonych w Witkowie przy ul. Wrzesińskiej, działki nr.507/1, 507,2, 507/3 o łącznym obszarze 3.04.04 ha, teren zielony, tak zwana "Strzelnica" będące w latach pięćdziesiątych przejęte przez Skarb Państwa zostały skomunalizowane i przekazane do Gminy Witkowo. Dzisiaj jedynymi widocznymi śladami po Bractwie pozostały wały strzelnicy, a dawny Park Bracki, gdzie w 1930 roku członkowie Bractwa posadzili drzewa, dzięki władzom Gminy, dalej jest miejscem chętnie odwiedzanym przez mieszkańców Witkowa. Powstał, również w tym rejonie nowy kompleks boisk sportowych o sztucznej nawierzchni typu "Orlik". Nie ma już dzisiaj w Witkowie uroczystych przemarszów przez miasto, tradycyjnych strzelań oraz strzałów z działa. Zamarła trzy wiekowa tradycja. Jedynie w nielicznych rodzinnych domach w Witkowie, pozostały pojedyncze pamiątki, skrzętnie przechowywane przez potomków członków Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Witkowie zał.1742r.

Adres korespondencyjny:
ul. Wodociągowa 23
62-230 Witkowo

Telefon: 533 474 111
Email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

NIP: 784-248-70-70
REGON: 301772215
KRS: 0000388377

Numer konta bankowego:
BS w WITKOWIE 03 8538 0002 0000 2366 2000 0010

Kontakt

Adres korespondencyjny:
ul. Wodociągowa 23
62-230 Witkowo

Telefon: 533 474 111
Email: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

REGON: 301772215
KRS: 0000388377